T192

met veel plezier

Duitse degelijkheid met Spaans venuft

Door filmprojector vriend Kees Veldpaus ben ik getipt een Bauer T192 aan te schaffen om ook Regular 8 materiaal te kunnen digitaliseren. Helaas was het laten opsturen van de projector vanuit zuid-Duitsland geen goed idee…. er was behoorlijk wat transportschade, maar ik kon het gelukkig nog redelijk herstellen. Om mijn Bauer T502 telecine lens te kunnen gebruiken in de T192 heb ik er een klein stuk uit moeten zagen.

Het eindresultaat was redelijk maar moest beter….. Ik ging me daarom oriënteren hoe ik deze projector zou kunnen ombouwen tot een filmscanner. Er zijn hierover veel YouTube video’s te vinden. Ik wil een voorbeeld geven, de ombouw van de Canadees Scot Schiller:

Toch koos ik ervoor eerst ervaring op te gaan doen met de T-Scann 8 film scanner. Het T192 project bleef daarom even liggen.

Toen het T-Scann 8 project in het eindstadium kwam besloot ik verder te gaan met het T192 project. Ik vond een erg interessante ombouw met een goed vergelijkbare projector, een Italiaanse variant van de Duitse Bauer:

Maar ik wilde eigenlijk graag de opgedane ervaring met de Raspberry HQ ook gebruiken in het T192 project. Toen ik lid werd van het Kinograph forum zag ik vele interessante artikelen. Een ervan trok echter de meeste aandacht. Een artikel van Manuel https://forums.kinograph.cc/t/my-telecine-machine/2054 met een Raspberry Pi HQ camera waarvoor hij zelf de Python capture software had geschreven. Algauw ontstond er een regelmatige communicatie met Manuel, door hem gesteund begon ik aan een lastige mechanische klus, welke Susanne mijn vriendin/verloofde zo treffend wist samen te vatten als “minder is meer”.

Van Manuel kreeg ik een boodschappenlijstje voor de lens- en aandrijving-onderdelen. Op E-bay KleinAnzeigen vond ik de gewenste Rodenstock Rodagon 50 mm f 1:2,8 Vergrotingslens. De rest via Ebay en AliExpress besteld en het materiaal was al snel binnen. Op de vraag aan Manuel of de bestaande riem gebruikt kon worden, kwam een duidelijk nee. Het ontwerp van Manuel gebruikt geen “frame trigger”. Meestal wordt hiervoor een schakelaarachtige oplossing gekozen waarmee gedetecteerd wanneer een filmframe in de positie staat om gefotografeerd te worden. Nee het systeem van Manuel is anders: “For the correct positioning of the frame to be digitized, it is essential that there is no slippage between the motor and the projector shaft. The axis must faithfully follow the movement of the motor. For this reason I recommend that you do the projector-motor coupling using gears. With the coupling I've used on my device, the movie advances exactly one frame with only half a turn of the motor.”.

Op de vraag of de “vlinder” (shutter) mocht blijven zitten, komt het antwoord dat hij niet nodig is en beter verwijderd kan worden. Geeft meer ruimte aan het frame om gefotografeerd te worden (de shutter komt anders 3 keer per frame voorbij, waardoor minder tijd beschikbaar is om het frame te fotograferen). Ook is het handig wat meer ruimte in de projector te hebben om onderdelen (zoals de lamp) te plaatsen.

Ik had al artikelen gelezen en video’s gezien waaruit duidelijk werd dat het verwijderen van de shutter geen eenvoudige klus zou worden. Maar ja, ik moest de as er toch uithebben om er een tandwiel op te plaatsen. Dus met voorzichtigheid slopen en veel foto’s maken…..

En dan het eerste mechanische “probleem”. Het gat van het messing tandwiel is 6mm en de as waar hij op moet is 7mm. Zelf heb ik geen grote kolomboormachine dus even rondvragen brengt me bij Kinograaf collega Rob van https://www.robsarchief.nl/

Al pratend (ook een hobby van hem) maakt Rob uiterst professioneel het gat in het tandwiel wat groter en maakt het pas op de dikte van de as.

Ik kan verder en probeer nu de NEMA 23 met tandwiel in de projector geplaatst te krijgen. Dat gaat hem niet worden, dan maar even de kleinere NEMA 17 motor proberen. Dat gaat beter, maar het is nog wel even passen en meten. Ik denk dat ik een oplossing heb gevonden. Maar moet nog even wachten op een onderdeel want de as van de NEMA 17 motor is 5mm en geen 6mm. Opvullen is wat lastiger dus maar even een ander onderdeel besteld. Tijdens het wachten kan ik mooi de website weer eens updaten.

Het bevestigingsasje voor de 5mm as is binnen en het opbouwen kan beginnen. Eerst de ophangbeugel voorzien van gaten/sleufgaten, dan de stappenmotor goed positioneren, het tandwiel op de hoofdas goed positioneren,  de onderdelen op het einde van de hoofdas terugplaatsen en even met de hand testen.

Het draait in een richting een beetje vreemd met een tik, maar kan zo de oorzaak niet vinden. Dan proberen of we de stappenmotor kunnen laten draaien, maar nog eerst een afgebroken draad herstellen.

Even het busje uit de connector trekken, de draad eraan solderen en dan weer voorzichtig terugsteken. Vervolgens gaan we met een stappenmotor controller + regelaar even kijken of de motor draait. De vreemde tik in één draairichting bevalt me niet. Gaan we later onderzoeken.

Ondanks de vele foto’s vermoed ik dat er toch iets niet goed is gemonteerd, het is een complex stukje mechanica. Heb nog een donor Bauer, de T172 liggen, lijkt een beetje op de T192, dus we gaan kijken hoe hier de werking is van het as/film transportdeel. Het ziet er redelijk hetzelfde uit (een veer meer). De as tikt minder dus wordt overgezet naar de T192. Dan de stappenmotor weer aangesloten… de tik blijft (alleen in forward). Dan brengt Manuel me op een idee, eerst de snelheid van de stappenmotor terugbrengen. Dan blijkt de motor telkens even te stoppen, misschien te veel weerstand? Nog een tip van Maunel, verhoog de spanning van de stappenmotor controller zodat hij meer kracht heeft. Dat werkt, gelukkig…. op naar de volgend stap, de electronica voor de besturing van het geheel.

De laatste weken is er veel gebeurd:

De Rpi voorzien van de “oude” versie OS en enkele systeem programma’s en natuurlijk de software van Manuel Angel. Het is weer even stoeien met Linux, maar het gaat dit keer goed. De software loopt…. nu de aansturing van de stappenmotor uitproberen.

Ik had hiervoor een ULN2003 controller bordje gekocht maar volgens Angel volstaat een kleine schakeling rondom het IC. De schakeling is snel gemaakt

Met de aansturing van de stappenmotor gaat anders dan verwacht…. ik weet het even niet meer…. bij een andere opstelling deed de stappenmotor het nog…. hoe zit het nu met de aansluiting welke kleur draad is wat? Standaardisatie van aansluitkabels stappenmotoren is best wel niet aanwezig… dan maar even een extra TB6600 controller besteld om de stappenmotoren beter te kunnen testen.

Op advies van Manuel ga ik opzoek naar een 2W 12V led 3300K, in de lokale onderdelen shop, heb ik er een van 2700K gevonden daar gaan we maar eerst even mee testen.

Het aansturen van de lamp vanuit de software gaat goed. De nieuwe TB6600 controller (met nieuwe aansluitkabels) is binnen, het testen van de stappenmotor kan beginnen. Uiteindelijk krijg ik hem met mijn oude toerenregeling aan de praat…. aansluting van de kabel was incorrect en bovendien was de connector defect. De eerste film kan worden geladen voor de eerste scan test:

De eerste scanresultaten zien er veel belovend uit. Wel moet ik nog de werking van de software wat beter uitzoeken. Hoe gaat het nu met de instellingen, met name de Witbalans? Manuel is druk doende met het schrijven van een manuel en heeft me alvast het eerste hoofdstuk gestuurd.

Het scherpstellen loopt nog niet lekker. De lens loopt tegen de projectorbehuizing aan en de handmatige focus middels de nieuwe focus rail moet anders. Een nachtje slapen brengt me op het idee om de camera op de A-mount te monteren en de Z-mount bovenop de focus rail. Dat is een stuk stabieler.

Dan de boormachine met de gatenmal nog maar eens gebruikt om vooraan bij de projector meer ruimte voor de lens te creeëren.

Weer even wat getest en ik ben niet tevreden met de nieuwe verlichting. Hij is behoorlijk direct en daardoor worden de krassen op de film wel erg duidelijk zichtbaar. Ik besluit de regelbare Falker led lamp weer van stal te halen. Daarmee had ik met de T502 telecine erg goede resultaten. Moet dan nog wel de software wat zien te foppen omdat deze lamp een eigen voeding heeft. Ben tevreden met de eerste resultaten…. maar moet me nog wel grondig verdiepen in de werking van de software. Wordt vervolgd.

Vandaag verder gezocht hoe ik de 2 windows (super8 en normal8) kan vergroten… het liefst zonder de vijl te gebruiken…. het is een uiterst complex en klein stukje mechanica. De schuifknop N8/S8 zorgt ervoor dat er een ander raampje tussen de lamp en de film wordt geplaatst. Dit werd bij een “normal” projectie gebruikt om het zichtbare deel film “in te perken” door de transportgaten niet te laten zien.

Dan verder met het lezen van het eerste deel van de handleiding van de software. Hoe kun je de Witbalans voor de gebruikte lamp handmatig instellen. De handleiding is duidelijk en ook krijg ik nu met de HDR-functie (6 foto’s per frame met verschillende belichtingen) aan de praat.

Even niet opletten en dan gebeurd het zonder dat ik ook maar iets in de gaten heb….

Verder met testen…. en even een kleine samenvatting tot nu toe in de vorm van een video. Het normal 8 window is inmiddels wat ruimer gemaakt en het scherpstellen gaat nu ook beter.

Een oude “regular 8” film wordt gescand. Na enig proberen ben ik redelijk tevreden over het resultaat. Echter de scan laat “krassen zien”. Volgens een topic op het Kinograven forum zijn het geen krassen maar is het schimmel… met de juiste belichting moet dit verdwijnen.

Het scherpstellen is lastig, vooral voor het kleinere beeldformaat van “regular 8” film. Geprobeerd een oplossing te vinden voor de “top-zware” lens. Vervolgens een stukje vilt onder een ring gezet en de lens met 2 tyraps aan het Z-statief vastgezet:

Dan wordt het tijd een film te digitaliseren met geluid. Het beeldmateriaal wordt met een 2-tal scanners gedigitaliseerd. De eerste is een commerciële eenvoudige scanner, de Reflecta super 8, de ander is de zelfgebouwde T192-scanner. De audio wordt gedigitaliseerd met een Bauer T280 projector aangesloten op een Zoom H6 recorder.

Het resultaat is goed: ik wilde immers bewijs dat de Reflecta scanner door haar wijze van beeldcomprimeren veel beeldruis opneemt. De T192-scanner heeft de betere beelden, wel is er nog een kleurverschil dat waarschijnlijk met de kleurbalans van de T-192 scanner te maken heeft. De Reflecta heeft een automatische witbalans, daar is niets aan te regelen. Het T192+DS8 materiaal is enigszins met FCPX nabewerkt.

Wordt verder onderzocht en vervolgd!

Het nabewerken van een gescande film kan de film kwaliteit sterk verbeteren. Het is als bij een schilderij dat is gerestaureerd. Met Apple FCPX kun je de benodigde “effecten” toevoegen, zoals het aanpassen van de kleurbalans, veranderen van de kleurverzadiging, de belichting van de film….. en nog veel meer. Hieronder is een video te zien die het verschil toont, links de onbewerkte “ruwe scan” en rechts de met FCPX bewerkte versie:

Tijdens het bewerken van deze film zie ik kleurverschillen van de zwarte omranding van de opgenomen frames. Per frame is de kleur van het zwart iets anders. Manuel en ik komen tot dezelfde conclusie…. het licht van de projector is niet continue genoeg, het is een in sterkte regelbare led van Fälker, tijd om hier een niet regelbare vervanger voor te zoeken. Na enig speurwerk op internet heb ik een mogelijke kandidaat gevonden, een BA15s 10-30 Volt ledlamp met 15 SMD LED’s, verbruik slechts 2.1 Watt, warm wit licht (2800/3000K) met “melkglas”:

Het afstellen van de focus blijft een lastig proces. Manuel adviseert om de opstelling te veranderen: de lens met camera vast te maken aan de projector. Zodat de afstand lens-film altijd dezelfde blijft. Ik ben er nog niet van overtuigd en besluit eerst de projector op de plank beter vast te zetten en de macro-slider ook op de plank vast te zetten. Foto’s en video’s van de resultaten volgen nog. Eerst een probleem met de Raspberry Pi oplossen…. er is geen ethernet communicatie meer tussen de server en de client.

De router heeft problemen…. overschakelen naar een ander router netwerk geeft ineens weer een internet verbinding. Een test met het wifi in/uitschakelen van de client (Mac) heeft hetzelfde resultaat. Uitschakelen van de wifi is ook uitschakelen van de ethernet verbinding….. maar bij de ethernet verbinding met de NAS speelt dit probleem niet. Wordt vervolgd.

Dan weer eens een oude bekende super 8 film getest. Dit is een film opgenomen ’s avonds in een redelijk donker zaaltje. De eerste scan laat weinig details in het donker zien (foto links). Vervolgens de lamp wat dichter op de film gezet (foto midden) en dan het advies van Manuel opgevolgd en een HDR opname gemaakt (foto rechts)

Het probleem met de ethernet verbinding werd veroorzaakt door een veranderd IP-adres. Volgens Manuel moet de instelling van de Rpi server aangepast worden naar een vast IP-adres. Wordt vervolgd.

Verder bezig geweest om mijn nieuwe telecine lens in te bouwen.

Het levert een veel stabieler systeem op. Minder gevoelig voor trillingen, de focus blijft goed. Na wat aanpassingen in de DS8-settings en het instellen van de witbalans op de film (en niet op de projectorlamp) heeft een fantastisch resultaat. We komen nu heel dicht bij de 4k profi scan, soms zijn mijn kleuren misschien nog wel iets beter?

Manuel is druk bezig met een nieuwe versie van DS8, hierover binnenkort meer.

Wordt vervolgd.

En dan is het zover…. De nieuwe software versie geschikt voor de 64 bits OS versie en de meest recente versie van de Camera Lib is uit. Heb het van Manuel ontvangen en mogen testen. Aan de buitenkant (gebruikersinterface) zie je geen veranderingen, maar ben erg tevreden over de update. Het scannen gaat sneller (ongeveer 2 fps) en de kwaliteit lijkt iets vooruit gegaan te zijn (andere kleurconversie tabel is toegepast).

Heb de eerste “regular 8” ermee gescand. De snelheid van de scanner is nu vergelijkbaar met de Reflecta, maar de stabiliteit en kwaliteit is veeeel beter. Hoef niet meer bang te zijn dat hij bij een las vastloopt en ik bepaal wat de kleurbalans moet doen, niet de scanner!

Het was overigens wel een speciale scan…. Bij de film kreeg ik ook een audiotape met het geluid van de film. Via Kinograaf collega Hans Hofacker kreeg ik een Philips taperecorder waarmee ik prima de audio op mijn Zoom H6 recorder kon digitaliseren. Zo kon de eigenaar van de film en band weer genieten van de meer dan 50 jaar oude opnames.